1 ..:: Ekorady ::..
porady
Sposoby przeciwdziałania katastrofom ekologicznym
2012-08-11

Katastrofy ekologiczne są to zjawiska, które polegają przede wszystkim na załamaniu równowagi dynamicznej ekosystemów środowiska przyrodniczego w stopniu uniemożliwiającym odtworzenie go, prowadzącym tym samym do nieodwracalnych zmian w środowisku naturalnym. Najbardziej dotknięte ich skutkami jest środowisko wodne. Katastrofy ekologiczne mogą także wywierać negatywny wpływ na zdrowie i życie ludzi, a także innych organizmów.
Najbardziej efektywnym sposobem walki z katastrofami ekologicznymi jest przeciwdziałanie ich powstawaniu. Niezbędne do tego są odpowiednio przygotowane informacje o katastrofach ekologicznych oraz ich skutkach, jak również odpowiednie przygotowanie sił resortowych oraz przeszkolenie ludzi odnośnie zachowań w czasie wystąpienia ewentualnych zagrożeń. Pożądane jest także posiadanie opracowanych zawczasu planów awaryjnych na wypadek sytuacji wyjątkowych.
W przypadku katastrof ekologicznych, powstających podczas zarówno lądowego jak i morskiego transportu substancji niebezpiecznych, należy przede wszystkim zapobiegać ich powstawaniu poprzez wnikliwe sprawdzanie stanu technicznego poszczególnych jednostek transportujących niebezpieczne substancje (pociągów, TIR-ów, cystern i statków), a także kontrole i monitorowanie ruchu na ich drogach.
Zapobieganie katastrofom powodowanym przez awarie przemysłowe polega na ścisłym przestrzeganiu przepisów BHP i ppoż., prowadzeniu ścisłej kontroli funkcjonowania urządzeń i maszyn, tworzeniu specjalnych, izolowanych miejsc przechowywania substancji niebezpiecznych oraz stosowaniu systemu barier służących do pochłaniania promieniowania oraz zapobiegania jego rozprzestrzenianiu się.
Zapobieganie katastrofom może być także przeprowadzane poprzez ścisłe przestrzeganie norm prawnych i wszelkich ustaleń, tak aby np. produkcja, składowanie, transport i ostatecznie składowanie rozmaitych odpadów i substancji, były bezpieczne zarówno dla zdrowia ludzi, jak i środowiska naturalnego. Niezwykle ważne byłoby także dbanie o najwyższe bezpieczeństwo wszystkich budynków, urządzeń oraz pojazdów już na etapie projektowania i budowania, stosowanie w procesach przemysłowych tzw. technologii czystych, bezodpadowych, budowanie specjalnych oczyszczalni ścieków, a także stosowanie obiegów zamkniętych w zakładach przemysłowych.
W przypadku braku możliwości zapobiegnięcia wystąpieniu katastrofy ekologicznej, jedynym wyjściem jest nie doprowadzenie do skażenia środowiska poza miejscem zdarzenia oraz jak najszybsze zwalczanie jej skutków. Osiąga się to przez liczne działania, do których należą takie metody jak: bioremediacja (usuwanie zanieczyszczeń z gleby i wód za pomocą żywych mikroorganizmów i roślin naczyniowych), usuwanie ropy i substancji ropopochodnych (stosując mechaniczne zbieranie oleju z powierzchni wody, jego unieruchomienie na powierzchni – poprzez użycie absorbentów, a także dyspergowanie, rozpuszczanie, zatapiania oraz spalanie go), dezaktywacja substancji promieniotwórczych (poprzez wyparowywanie, rozcieńczanie, rozpuszczanie oraz adsorpcję niebezpiecznych substancji znajdujących się w wodzie), a także zastosowanie zeolitów (głównie poprzez możliwość ich uniwersalnego użycia do usuwania m.in. pierwiastków promieniotwórczych, zanieczyszczeń olejowych i ropopochodnych, metali ciężkich i alkalicznych).
Niezwykle ważnym aspektem, z punktu widzenia ochrony środowiska wodnego przed skutkami katastrof ekologicznych, są podstawy ratownictwa chemicznego stosowane przez Straż Pożarną. Pozwalają one na szybszą interwencję w miejscach wypadków oraz zaistnienia sytuacji awaryjnych a także na sprawniejszą likwidację ich skutków.
Wszelkie uwarunkowania prawne są bardzo istotne biorąc pod uwagę zapobieganie katastrofom ekologicznym oraz usuwanie ich skutków ze środowiska wodnego. Należy bezwzględnie przestrzegać określonych w nich zasad ochrony środowiska.
Zastosowanie tych metod pozwala na zapobieganie katastrofom, przygotowanie się do sprawnego przeprowadzenia ewentualnej akcji ratowniczej, ochronę przed skutkami wypadku, a także na ograniczenie skali i skutków katastrof oraz próby doprowadzenia środowiska do stanu pierwotnego.

Źródło:
KOSAKOWSKA A.E. 2011. Sposoby zwalczania skutków katastrof ekologicznych w środowisku wodnym. Politechnika Białostocka, Białystok.


Twoim zdaniem